Hersenbloeding: de oorzaak en gevolgen
Jaarlijks krijgen ruim 40.000 mensen een cerebrovasculair accident (CVA), beter bekend als een beroerte. In 20% van de gevallen gaat het om een hersenbloeding, ook wel hemorragisch CVA. Dit is wanneer een bloedvat in de hersenen scheurt. Het bloed stroomt hierdoor in of rond het hersenweefsel. Er bestaan verschillende soorten hersenbloedingen, elk met hun eigen oorzaken en gevolgen.
Wat is een hersenbloeding?
Net als een herseninfarct en een TIA valt een hersenbloeding onder de verzamelnaam beroerte: een ongeluk in de bloedvaten van de hersenen waarbij een deel van de hersenen onvoldoende zuurstof krijgt. De oorzaak van een hersenbloeding is een gescheurd of geknapt bloedvat, waardoor bloed in of rond het hersenweefsel stroomt. Dit geeft druk op het hersenweefsel. Ook krijgen hersencellen in het aangetaste gebied geen bloed meer. Als dit te lang duurt, kan het hersendeel afsterven.
Verschillende soorten hersenbloedingen
Een hersenbloeding kan op meerdere plekken in de hersenen ontstaan en verschillende oorzaken hebben. Afhankelijk daarvan wordt een hersenbloeding onderverdeeld in drie soorten:
Intracerebrale hersenbloeding (ICH)
Een bloeding in het hersenweefsel zelf, vaak veroorzaakt door hoge bloeddruk, vaatafwijkingen of een tumor. Volgens het Erasmus MC is 10 tot 30% van de hersenbloedingen een ICH. De kans op een ICH neemt sterk toe met de leeftijd.
Subarachnoïdale bloeding (SAB)
Deze bloeding vindt plaats tussen de hersenen en de schedel. Vaak is de oorzaak een gebarsten aneurysma; een verwijding of uitstulping van een slagader. Risicofactoren zijn onder andere hoge bloeddruk, roken en erfelijke aanleg. Een aneurysma in de hersenen kan ontstaan door een hoge bloeddruk, roken, alcoholmisbruik, een bacterie of erfelijke aanleg.
Hersenbloeding door een invloed van buiten
Bijvoorbeeld na een val of klap op het hoofd. Slagaderen kunnen hierdoor kapotgaan, waardoor een bloeding ontstaat.
De oorzaak van een hersenbloeding
Wat bij een hersenbloeding de oorzaak is verschilt per persoon, maar vaak spelen leeftijd en leefstijl een rol. Mensen van 65 jaar en ouder lopen meer risico. Uit een onderzoek onder inwoners van Kopenhagen blijkt ook dat langdurige stress de kans op een hersenbloeding vergroot. Mensen die aangaven veel stress te ervaren, hadden bijna een twee keer zo hoge kans op een hersenbloeding.
Enkele oorzaken van een hersenbloeding:
- Roken
- Suikerziekte;
- Een te hoge bloeddruk;
- Een te hoog cholesterolgehalte;
- Een aneurysma;
- Een (aangeboren) afwijking in een bloedvat.
De voortekenen van een hersenbloeding
De voortekenen van een hersenbloeding hangen af van de plaats en grootte van de bloeding. De meestvoorkomende symptomen van een hersenbloeding zijn een scheve mond, verwarde spraak en een lamme arm, aldus de Hartstichting. Andere symptomen van hoe een hersenbloeding voelt zijn ernstige hoofdpijn, evenwichtsproblemen, dubbelzien of blindheid aan één oog. Ook spasmen of verlamming van één helft van het lichaam komen voor. Deze symptomen zijn vergelijkbaar met die van een TIA of herseninfarct. Bel bij twijfel altijd direct 112.
De gevolgen van een hersenbloeding
Een hersenbloeding kan blijvende gevolgen hebben voor de hersenen. We hebben het dan over niet-aangeboren hersenletsel (NAH). De ernst van de gevolgen is afhankelijk van de leeftijd van de patiënt en de plek, de oorzaak van de hersenbloeding en grootte ervan. Een kleine hersenbloeding met milde symptomen heeft minder grote gevolgen als een grote of zelfs massieve bloeding. De gevolgen van een hersenbloeding kunnen zowel zichtbaar als onzichtbaar zijn:
Gevolgen voor het lichaam
vaak treedt er verlamming op aan één lichaamshelft. Deze kant heeft dan minder kracht of gevoel. Ook komen vermoeidheid, zichtproblemen, coördinatieverlies en neglect (verstoorde waarneming) regelmatig voor. Volgens de Hersenstichting kan neglect zich op verschillende manieren uiten. Iemand trekt bijvoorbeeld maar één sok aan of botst met één kant van het lichaam tegen obstakels aan. Er zijn hulpmiddelen om te leven met de lichamelijke gevolgen. Denk aan een traplift voor als traplopen niet meer lukt.
Gevolgen voor het denken
de gevolgen voor het denken zijn goede voorbeelden van de onzichtbare gevolgen van een hersenbloeding. Denk aan moeite hebben met praten en het begrijpen van gesprekken. Ook apraxie (problemen met handelingen uitvoeren in de juiste volgorde) komt voor.
Gevolgen voor emoties en het gedrag
een hersenbloeding kan ook gevolgen hebben voor het gedrag en de emoties. Het kan moeilijker worden om prikkels te verwerken en om te gaan met veranderingen. Ook depressieve gevoelens zijn niet ongewoon. Vaak heeft dit te maken met alle veranderingen en beperkingen die iemand plotseling ervaart.
De behandeling van een hersenbloeding
Snel behandelen is bij een beroerte belangrijk om de kans op schade te verkleinen en de overlevingskans te vergroten. Met een CT- of MRI-scan van het hoofd bepaalt de arts om welk type beroerte het gaat. De behandeling van de hersenbloeding hangt af van de oorzaak en plek van de hersenbloeding. Een bloeding in het hersenweefsel (ICH) is vaak niet te behandelen. Wel is het belangrijk om te stoppen met bloedverdunners en de bloeddruk te verlagen als deze te hoog is.
Bij een aneurysma is behandeling vaak wel mogelijk, deze moet zo snel mogelijk uitgevoerd worden in een gespecialiseerd ziekenhuis. De behandeling bestaat uit coilen of clippen; het aneurysma opvullen met dun draad of een klemmetje. Wanneer deze opties niet mogelijk zijn, wordt gekozen voor liquordrainage. Hierbij wordt vocht afgetapt uit de hersenen om de druk te verlagen.
Prognose bij een hersenbloeding
Een hersenbloeding kan heftige gevolgen hebben, zowel geestelijk als lichamelijk. Volgens het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) is een hersenbloeding in Nederland de belangrijkste oorzaak van invaliditeit. Na opname keert 50% van de patiënten terug naar huis; de rest gaat naar een verpleeghuis of revalidatiecentrum. Ongeveer een derde kan uiteindelijk weer zelfstandig functioneren. Vrouwen krijgen vaak later in het leven een hersenbloeding en keren daardoor minder vaak zelfstandig terug naar huis.
Meer over gezondheid